Błędy podczas remontu instalacji grzewczej

Budowa instalacji bez projektu

Remont instalacji grzewczej często jest trudniejszym zadaniem niż wykonanie jej od początku w nowym domu. Dlatego jeśli decydujemy się na zmiany warto wykonać projekt. Tym bardziej, że przez lata dom i jego zapotrzebowanie na ciepło mógł się znacznie zmienić - ocieplono w nim ściany, wymieniono okna itp.

Wykonanie obliczeń i dopasowanie na nowo kotła i grzejników może przynieść znaczne oszczędności - na etapie inwestycji, jeśli nie kupimy niepotrzebnie przewymiarowanego kotła i grzejników, oraz w trakcie eksploatacji, bo źle dobrany kocioł będzie pracował z mniejszą sprawnością.

Ponadto w instalacji jest wiele elementów, których parametry musi dobrać specjalista na podstawie obliczeń - czasem okazuje się, że przestawienie miejscami dwóch grzejników w tym samym pomieszczeniu bardzo pomaga zrównoważyć ją hydraulicznie, bez dużego tłumienia przepływów za pomocą zaworów. A takie intensywne tłumienie to np. większe obciążenie pompy obiegowej, większe zużycie prądu oraz nieprzyjemne piski i szumy dobiegające z instalacji.

Zbyt mała kotłownia

Ten problem dotyczy przede wszystkim kotłowni na paliwo stałe, bo ich kubatura musi wynosić co najmniej 30 m3 - zakładając, że pomieszczenie ma ok. 2,6 m wysokości oznacza to ok. 12 m2 powierzchni. Ponadto jest jeszcze drugi warunek - minimum 4 m3 na 1 kW mocy znamionowej kotła, do 30 m3 wolno zatem wstawić kocioł o mocy zaledwie 7,5 kW!

Jeśli zmieniamy kocioł na gaz płynny na opalany węglem może to być poważny problem, bo minimalna kubatura pomieszczenia z kotłem gazowym wynosi 8 m3, jeśli ma otwartą komorę spalania oraz 6,5 m3, jeśli ma komorę zamkniętą (pobiera powietrze bezpośrednio z zewnątrz).

Te przepisy są wprawdzie powszechnie lekceważone, ale taka "nieprzepisowa" kotłownia nie powinna w ogóle przejść odbioru kominiarskiego.

Zmiana kotła i rodzaju paliwa zwykle oznacza konieczność zmodernizowania komina przez dodanie wkładu albo postawienie nowego. (fot. Schiedel)

Niewłaściwa wentylacja kotłowni

Sposób wentylacji zależy od rodzaju komory spalania. Urządzenia grzewcze z otwartą komorą spalania wymagają wentylacji grawitacyjnej, kratka nawiewna doprowadzająca powietrze do pomieszczenia powinna mieć powierzchnię przekroju co najmniej 200 cm2. Niezbędny jest też oczywiście pionowy, wyprowadzony ponad dach, kanał wentylacyjny o wymiarach co najmniej 14 × 14 cm lub średnicy 15 cm (co również daje ok. 200 cm2 powierzchni przekroju), z otworem wlotowym w pobliżu sufitu.

Jeśli komora spalania jest zamknięta (kocioł czerpie powietrze z zewnątrz, a nie z pomieszczenia), to przepisy nie określają jaki rodzaj wentylacji jest wymagany. Jednak jest ona niezbędna, choćby ze względu na niebezpieczeństwo spowodowane gromadzeniem się gazu w razie nieszczelności instalacji.

Urządzenia zasilane gazem płynnym ustawione w pomieszczeniu poniżej poziomu terenu

Gaz płynny, czyli LPG, ma większą gęstość niż powietrze dlatego w razie wycieku gromadzi się przy podłodze pomieszczenia. To odwrotnie niż gaz ziemny, który jako lżejszy od powietrza unosi się ku sufitowi, gdzie jest usuwany przez wentylację (kratki wywiewne instaluje się nie niżej niż 15 cm od sufitu). Ze względu na tę właściwość gazu płynnego zasilanych nim urządzeń nie wolno instalować w pomieszczeniach, których podłoga znajduje się poniżej poziomu terenu - w razie wycieku by się w nich gromadził.

Może cię zainteresować

Ile prądu zużywa piec na pellet? Nowoczesne kotły gazowe - furtka do rozbudowy systemu grzewczego o ekologiczne rozwiązania Zalety zastosowania podgrzewaczy (wymienników) wężownicowych Czym można palić w kotle 5. klasy? Jak ustalić moc kotła grzewczego? Jakie ogrzewanie do domu w 2023? Czym ogrzewać dom zimą? Czy warto kupować droższy, certyfikowany pellet? Jak ustawić sterowniki w kotle klasy 5? Separatory magnetyczne dla ochrony instalacji grzewczych Jak ustawić piec na ekogroszek żeby nie było spieków? Jak działa sterowanie EOS 6? Jakie są możliwości otrzymania dofinansowania na zakup kotła na pellet? Jak podłączyć sprzęgło hydrauliczne? Czym jest wartość energetyczna węgla i od czego zależy? Elektryczne ogrzewanie domu. Jedno rozwiązanie, wiele korzyści Jak właściwie podzielić dom na strefy grzewcze? Kocioł elektryczny czy pompa ciepła? Ból głowy inwestora Jak działa system kart gwarancyjnych Wolf? Zbiorniki na gaz - dzierżawić czy kupić na własność? Jak bezpiecznie korzystać z piecyka gazowego? Wiszące gazowe kotły kondensacyjne Condens 5700i WT i Condens 5300i WT Grupy pompowe duro system - kompaktowe rozwiązanie techniczne gotowe do montażu F-Power - nowa linia zaworów kulowych. Gdzie tkwi sekret niezawodności? Najczęstsze pytania o spieki i konglomeraty kwarcowe 5 przykazań świadomego oszczędzania na ogrzewaniu Co oznacza, że kocioł na pellet drzewny jest o podwyższonym standardzie? Podgrzewanie wody prądem - ile to kosztuje? Kondensacyjne kotły gazowe SAS - komfortowe ogrzewanie domu Pompa obiegowa do wodnego ogrzewania podłogowego - na co zwrócić uwagę przy jej zakupie?

Zobacz więcej Zwiń

Jednak w starych domach kotłownia zwykle znajduje się w piwnicy, a kocioł na LPG nie może być tam ustawiony. Wyjściem z tej sytuacji może być montaż kotła z zamkniętą komorą spalania na którejś z kondygnacji nadziemnych - taki kocioł zamiast w wydzielonej kotłowni można ustawić np. w holu lub kuchni (tzw. pomieszczeniach nie przeznaczonych na stały pobyt ludzi).

Uwaga! W pomieszczeniu z kotłem na LPG nie może być także kanalizacyjnych wpustów podłogowych, a są one np. obowiązkowym wyposażeniem kotłowni na paliwa stałe.

Brak kompensacji rurociągów

Rury instalacji c.o. wydłużają się i skracają pod wpływem wzrostu temperatury. Najbardziej jest to odczuwalne w przypadku rur z tworzyw sztucznych, najmniej zaś w przypadku stalowych. Dawniej rurociągi c.o. wykonywano właśnie ze stali i w niewielkich instalacjach, takich jak w domach jednorodzinnych, wobec niewielkiej rozszerzalności liniowej stali specjalna kompensacja nie była konieczna - wystarczały załamania rurociągów (tzw. kompensacja naturalna).

Nie wolno jednak po prostu układać innych rur, szczególnie plastikowych, w miejscu starych stalowych. Brak kompensacji może doprowadzić do zdeformowania, a nawet zniszczenia rurociągów. By tego uniknąć najczęściej potrzebne są specjalne kształtki kompensacyjne, oraz właściwie rozmieszczone uchwyty stałe i przesuwne mocujące rury.

"Sztywne" przejścia przez ściany i stropy

Rury powinny być skierowane prostopadle do przegród, przez które przechodzą i koniecznie trzeba pozostawić przynajmniej kilka milimetrów luzu pomiędzy rurą a materiałem (nie mogą się stykać). Dzięki temu rurociąg będzie mógł swobodnie "pracować" pod wpływem zmian temperatury. Szczelinę należy wypełnić trwale elastycznym materiałem, np. wełną mineralną i osłonić osadzoną na rurze rozetą z metalu lub plastiku. Pozostawienie szczeliny niewypełnionej spowoduje, że pomiędzy pomieszczeniami będą się przenosić dźwięki i zapachy.

Niewłaściwe odpowietrzenie

W starych instalacjach grawitacyjnych odpowietrzenie było zapewnione dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu spadków rurociągu (bez nich instalacja nie mogła działać) prowadzących do położonego w najwyższym punkcie instalacji otwartego naczynia wzbiorczego. Odpowietrzeniu sprzyjała też bardzo mała prędkość przepływu.

W innego typu instalacjach potrzebne są odpowietrzniki ręczne lub automatyczne na końcach pionów oraz ewentualnie przy grzejnikach. Mogą to być odpowietrzniki ręczne lub automatyczne, ale te ostatnie czasem są źródłem kłopotów, bo jeśli znajdą się po stronie ssawnej pompy obiegowej mogą wciągać powietrze zamiast je odprowadzać.

Źródłem problemów mogą być też po prostu krzywo powieszone grzejniki, w których w jednym z górnych rogów naprzeciwko króćca, może gromadzić się powietrze.

Użycie rur nieodpornych na dyfuzję tlenu

Rury metalowe są całkowicie odporne na przenikanie czyli dyfuzję tlenu. A tlen w wodzie instalacyjnej zdecydowanie nasila procesy korozji (ocenia się, że nawet tysiąckrotnie). Wiele z rur z tworzyw sztucznych jest reklamowanych jako mających barierę antydyfuzyjną, jednak zanim je kupimy sprawdźmy u producenta, w jakiej temperaturze wody ta bariera jest skuteczna. Okazuje się bowiem, że bariera antydyfuzyjna jest skuteczna w temperaturze do 40°C, a w wyższej przestaje działać. Taka temperatura jest wystarczająca w instalacjach z ogrzewaniem podłogowym, a z grzejnikowym już nie.

Kocioł lub kominek o zbyt dużej mocy

Rozpowszechniony jest fatalny obyczaj kupowania kotłów o zbyt wysokiej, w stosunku do potrzeb mocy, czyli tzw. przewymiarowanych. Inwestor działa w przekonaniu, że na wszelki wypadek kupił lepszy kocioł, a jest dokładnie odwrotnie. Maksymalna moc nie jest potrzebna prawie nigdy, najwyżej przez kilka procent sezonu grzewczego. Zaś szczególnie kotły na paliwa stałe, działając z mocą niższą od nominalnej, osiągają znacznie gorszą sprawność. Jednak i dla kotłów gazowych to kłopot. One też mają ograniczony zakres regulacji.

Przewymiarowanie jest bardzo odczuwalne w kominkach. Kupuje się je ze względu na wygląd, nie oglądając się na moc. I w salonie 30 m2 mamy kominek 25 kW, co przy właściwym rozprowadzeniu ciepła wystarczyłoby bez trudu na cały dom. Jako że, rozprowadzenia nie ma, salon jest przegrzany albo w kominku ledwie się coś żarzy, osmalając szybę.

Kocioł zbyt uciążliwy w obsłudze

Nawet jeżeli będzie bardzo dobry i oszczędny, nie będziemy z niego zadowoleni. Prędzej czy później wymienimy go na inny.

Brak regulacji hydraulicznej

Każdy grzejnik powinien otrzymywać w określonym czasie odpowiednią ilość wody i osiągać zaplanowaną temperaturę. Wymaga to zrównoważenia przepływów, co niełatwo osiągnąć. Typową metodą jest odpowiednie dobranie nastaw wstępnych zaworów i ograniczenie w ten sposób przepływu, ale może to nie wystarczyć. Dlatego o zrównoważeniu przepływów warto pomyśleć jeszcze przed montażem grzejników, szczególnie jeśli wymieniamy i rury. Pomóc może zmiana kolejności przyłączenia grzejników, średnicy niektórych fragmentów rurociągu, albo zastosowanie pompy o automatycznie regulowanej prędkości obrotowej (pozwala utrzymać stałe ciśnienie, nawet gdy niektóre zawory zostaną zamknięte).

Złe podłączenie pompy obiegowej

W starych instalacjach, obieg wody często jest grawitacyjny, a nie wymuszony przez pompę. Powszechnie w czasie modernizacji dodaje się pompę, by przyspieszyć nagrzewanie się instalacji dzięki intensywniejszemu ruchowi wody. Zamontowanie pompy może być konieczne, jeżeli zmieniamy grzejniki na nowe, o znacznie większych oporach przepływu (np. płytowe). Źródłem bardzo dużych oporów są też typowe zawory termostatyczne - dlatego, jeśli chcemy by instalacja nadal była w stanie pracować, gdy pompa jest wyłączona, to powinniśmy kupić specjalne zawory termostatyczne przewidziane do pracy w układach grawitacyjnych. Oczywiście, dla pompy trzeba wykonać "obejście", bo wyłączona zablokowałaby ruch wody.

Często przyczyną zmian są względy estetyczne. Do nowoczesnej aranżacji, stare grzejniki po prostu nie pasują. (fot. Kalmar)

Nieodpowiednia pompa

Dobór pompy nie jest wcale tak łatwy, jak mogłoby się wydawać. W sytuacji, gdy jej parametry będą nieodpowiednie, będzie ona albo powodować przelewanie się wody z naczynia wzbiorczego (naczynie po stronie tłoczenia), albo znaczny spadek poziomu wody i zasysanie powietrza do instalacji.

Uwaga! Jeżeli instalacja po modernizacji będzie w stanie dalej pracować jako grawitacyjna, to jeśli nasz kocioł nie wymaga zasilania elektrycznego, a w okolicy przerwy w dostawie prądu są powszechne - racjonalne jest pozostanie przy obiegu grawitacyjnym.

Gwałtowna zmiana średnicy rur

W trakcie remontów powszechnym problemem jest zmiana średnicy nowych rur w odniesieniu do starych. Zarówno gwałtowne zmniejszenie, jak i zwiększenie średnicy rur jest niepożądane i zaburza przepływ wody. Efektem mogą być szumy, piski, drgania rurociągu. Ponadto wymiana nawet jednego odcinka rury na nowy o mniejszej średnicy niekiedy uniemożliwia działanie instalacji jako grawitacyjnej.

Łączenie miedzi z aluminium lub stalą

Trzeba unikać łączenia miedzi z aluminium oraz miedzi ze stalą. W obecności elektrolitu, jakim jest woda grzewcza, tworzą ogniwa elektrochemiczne, co powoduje korozję jednego z nich. Nawet używanie przekładek izolacyjnych oraz dodatków do wody, tzw. inhibitorów korozji, nie gwarantuje całkowitego wyeliminowania tego zjawiska. Ponadto nieumiejętne zastosowanie inhibitorów - zamiast spowolnić korozję, może ją przyspieszyć.

Redaktor: Jarosław Antkiewicz
fot. otwierająca: Jøtul