Ściany fundamentowe i piwniczne to konstrukcyjne elementy domu, przekazujące obciążenia ze ścian, stropów i dachu na ławy oraz stopy fundamentowe. Od ich wytrzymałości i trwałości zależy bezpieczeństwo całej budowli. Muszą być nie tylko poprawnie zaprojektowane, ale i właściwie wykonane. Wilgotny grunt bowiem, w którym są zagłębione, nie jest sprzyjającym środowiskiem dla jakichkolwiek elementów konstrukcyjnych.
Charakterystyczną cechą ścian fundamentowych i piwnicznych jest to, że przynajmniej częściowo są zagłębione w gruncie. Jedne i drugie są zbudowane z podobnych warstw i wymagają podobnej ochrony cieplnej oraz przeciwwilgociowej. Różni je to, że są obciążone w rozmaity sposób: ściany fundamentowe – tylko siłami pionowymi, natomiast ściany piwniczne – dodatkowo siłami poziomymi, pochodzącymi od parcia gruntu. Poza tym ściany piwniczne są zwykle dwa razy wyższe od ścian fundamentowych. Oba czynniki powodują, że warstwy nośne tych elementów domu zwykle różnią się pod względem konstrukcyjnym i wytrzymałościowym.
|
| Ściana fundamentowa z pełnych bloczków betonowych |
Układy poszczególnych warstw oraz niezbędne elementy wzmacniające, jak wieńce, nadproża, pilastry, dodatkowe zbrojenie czy poprzeczne ściany usztywniające, są przedstawione w opracowaniach katalogowych lub wykonywanych na zamówienie indywidualne. Jednak podstawowa wiedza o szczegółach wykonania tych ścian przyda się każdemu inwestorowi zwłaszcza wtedy, gdy nie zatrudnia on inspektora nadzoru budowlanego.
Materiały konstrukcyjne
Ściany mające stały kontakt z gruntem, a więc narażone na trwałe zawilgocenie i działanie niskiej temperatury, wykonuje się z materiałów mrozoodpornych o niewielkiej nasiąkliwości, jak beton, kamień lub cegła ceramiczna (pełna). Można je też wznosić z pustaków ceramicznych i betonowych lub materiałów porowatych (betonu komórkowego, silikatów) – pod warunkiem, że ściany fundamentowe lub piwniczne całkowicie zabezpieczy się szczelną izolacją przeciwwilgociową.
Musi ona wypełniać swoją funkcję przez przynajmniej 20 lat. Jest to możliwe przy zastosowaniu wysokiej jakości materiałów hydroizolacyjnych, odpowiedniej technologii i bardzo starannym wykonawstwie. W przypadku domu jednorodzinnego ściany zagłębione w gruncie można o wiele łatwiej i taniej wykonać z materiałów tradycyjnych.
Ściany murowane z pełnych bloczków betonowych lub pełnej cegły ceramicznej to obecnie rozwiązanie najbardziej popularne. Są to materiały stosunkowo tanie, powszechnie dostępne, charakteryzują się przy tym dużą wytrzymałością oraz mrozoodpornością i jednocześnie małą nasiąkliwością. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że murujący nie musi mieć szczególnych kwalifikacji, zwłaszcza przy wykonywaniu ścian fundamentowych.
Ściany z pełnych bloczków betonowych
Niemal całkowicie wyparły ściany ceglane, ponieważ muruje się z nich znacznie szybciej. Elementy betonowe są bowiem sporo większe od cegieł (mają wymiary 12x25x38 cm). Oprócz tego ściany fundamentowe niewielkich lub lekkich domów jednorodzinnych często mają grubość zaledwie 25 cm – czyli szerokość bloczka betonowego. Co prawda ich duży ciężar (30,6 kg) wymaga pewnej wprawy w precyzyjnym układaniu, ale może to mieć znaczenie tylko przy bardziej skomplikowanych układach ścian.
Przy wykonywaniu ścian grubszych, np. piwnicznych (szerokości 38 lub 51 cm), jako elementów uzupełniających należy używać cegieł betonowych o wymiarach 6,5x12x24 cm. Stosuje się je również przy wzmacnianiu cienkich ścian piwnicznych słupami. Rozwiązanie to jest znacznie trudniejsze do wykonania i bardziej kłopotliwe od zwykłego pogrubienia ściany, dlatego rzadko się je stosuje. W dodatku przynosi zazwyczaj jedynie niewielkie oszczędności materiałowe.
Ściany fundamentowe lub piwniczne z elementów betonowych powinny być murowane na zaprawie cementowej marek M3, M5 lub M8. Należy raczej unikać zapraw cementowo-wapiennych marek M3 i M5, ponieważ nie są ani tak wytrzymałe, ani odporne na zawilgocenie, jak zaprawy cementowe.
Inwestor lub inspektor nadzoru powinni dopilnować, aby przy murowaniu ścian z bloczków betonowych stosowano wiązanie pospolite. Oznacza to, że bloczki w kolejnych warstwach powinny być przesunięte względem siebie co najmniej o 1/4, a najlepiej o 1/2 długości. Takie rozmieszczenie elementów zapewnia równomierne rozłożenie obciążeń pionowych, działających na mur.
Nie mniej ważne jest przestrzeganie zalecanej grubości spoin – poziomych 1-1,5 cm i pionowych 1-2 cm. Bloczki betonowe w zasadzie powinny być murowane na pełne spoiny. Jeśli jednak przewiduje się tynkowanie ścian, to lepiej pozostawić je niewypełnione do końca – na głębokość ok. 1 cm.
Pobierz wersję pdf: Mocne ściany
