Jaką wysokość może mieć ścianka kolankowa?
Wysokość ścianki kolankowej zależy przede wszystkim od przeznaczenia poddasza, wpływa bowiem na wysokość pomieszczeń na poddaszu. Projektant musi też uwzględnić szerokość budynku, rodzaj konstrukcji dachu i kąt nachylenia połaci dachowej. Poddasze nieużytkowe przeznaczamy zazwyczaj na rzadziej wykorzystywane pomieszczenia gospodarcze, dlatego wysokość ścianki kolankowej zwykle nie przekracza 70 cm. Jeżeli poddasze jest użytkowe, ścianka kolankowa zwykle jest wyższa i ma wysokość 80-110 cm (na poziomie parapetu okiennego). Łatwiej wtedy ustawić niskie sprzęty, a także tak umieścić okna połaciowe lub w lukarnie, by wygodniej było z nich korzystać.
Ścianka kolankowa wysokości 140-150 cm daje jeszcze większe możliwości: można przy niej postawić stół lub szafki i wygodniej się pod nią chodzi (już w odległości 50 cm od ścianki). Wykonanie tak wysokiej ścianki jest jednak bardzo skomplikowane, jest bowiem dość cienka i wiotka, zwłaszcza jej fragmenty miedzy oknami. Lepiej jest wymurować ściankę aż do górnego poziomu okien - 200-210 cm nad podłogą. Wysokość w pomieszczeniach będzie wtedy podobna jak na typowej kondygnacji, ale dom może wyglądać jak piętrowy.
Jak wzmocnić ściankę kolankową?
Na ściankach kolankowych opiera się konstrukcja więźby dachowej, latego muszą być wzmocnione, by nie przewróciły się pod ciężarem dachu. większenie wytrzymałości ścianek można uzyskać w dwojaki sposób – przez budowanie żelbetowych słupów lub utworzenie żelbetowego wieńca. Pierwszy sposób stosuje się zwykle wtedy, gdy wysokość ścianki kolankowej nie przekracza 1,5 m. Ściankę kolankową muruje się z 30-centymetrowej szerokości przerwami na słupy żelbetowe rozstawionymi co około 1,5 m. słupy muszą być zakotwione w wieńcu stropowym, a ich zbrojenie (4 pręty średnicy 12 mm ze strzemionami poprzecznymi) łączy się ze zbrojeniem wieńca. Deskowanie w postaci dwóch tarcz zbitych z desek mocuje się po obu stronach ściany i wypełnia betonem. Na wierzchu słupów osadza się kotwy do zamocowania murłaty, czyli belki, na której oprze się konstrukcja dachowa. Zamiast słupów, wzmocnieniem ścianki kolankowej może być wieniec wykonany na całym obwodzie budynku lub jedynie zakotwiony w ścianach szczytowych na głębokość co najmniej 2 m z każdej strony. Zbrojenie tego wieńca wykonuje się podobnie jak wieńca stropowego (4 pręty średnicy 12 mm ze strzemionami co 30 cm), a beton wylewa w deskowaniu przymocowanym do ściany. Tu również nie można zapomnieć o zabetonowaniu kotew mocujących murłatę.
Z jakich materiałów należy budować attykę?
Ściany szczytowe można zakończyć niską attyką, o ile dach nie ma po tej stronie wystającego okapu. Takie rozwiązanie stosuje się też w domach z dachami płaskimi wykonanymi jako dach odwrócony, na którego powierzchni urządza się taras pokryty płytami kamiennymi lub roślinnością (tzw. zielone dachy). Wystające ponad dach ścianki attyki, mimo że nie odgradzają od otoczenia żadnego pomieszczenia, powinny być ocieplone. Zapobiegnie to powstawaniu pionowego mostka cieplnego na styku attyki ze ścianą zewnętrzną. Jednocześnie materiał użyty do jej budowy musi być mrozoodporny i mało nasiąkliwy, gdyż ta część domu jest szczególnie narażona na zawilgocenie. Konstrukcję attyki najlepiej wykonać z bloczków betonowych lub betonu wylewanego na budowie w deskowaniu, a następnie ocieplić ją po bokach i od góry. Monolityczna attyka z betonu szczególnie nadaje się do zakończenia spadzistych ścian szczytowych, nie trzeba wtedy przycinać skośnie elementów ściennych.
Jak zakończyć ściany szczytowe na ocieplanym poddaszu?
Ściany szczytowe poddasza, które będzie ocieplane materiałem termoizolacyjnym umieszczonym między krokwiami, należy zakończyć wkładką izolacyjną ze styropianu grubości około 10 cm. Unika się w ten sposób pionowego mostka cieplnego pod samym pokryciem dachowym i zachowuje ciągłość termoizolacji ścian zewnętrznych i poddasza. Przycięte na grubość ściany szczytowej paski styropianu przykleja się zaprawą klejową do wyrównanych skosów ściany, pozostawiając około 2-centymetrowy odstęp od układanego później pokrycia dachowego. Ocieplenie szczytu trzeba zabezpieczyć siatką z włókna szklanego wtopioną w zaprawę klejową, co zapobiegnie zniszczeniu styropianu przez ptaki i gryzonie.
Dlaczego w ścianie szczytowej zostawia się otwory wentylacyjne?
Nieogrzewane poddasze musi być wentylowane, by wilgoć powstająca w wyniku zmian temperatury była skutecznie odprowadzana na zewnątrz. W ciągu dnia, oprócz połaci dachowej, nagrzewa się również zamknięte na poddaszu powietrze pochłaniając jednocześnie wilgoć zawartą w ścianach i konstrukcji dachowej. Po nocnym obniżeniu temperatury para wodna zawarta w powietrzu wykrapla się – zwłaszcza na zimniejszych elementach, na przykład pokrycia dachowego – co może doprowadzić do miejscowego zamoknięcia konstrukcji dachowej. Źródłem wilgoci mogą też być ewentualne przecieki z dachu, jak również para wodna przenikająca przez ocieplenie z ogrzewanej części poddasza lub z parteru. W ścianach szczytowych takiego poddasza umieszcza się otwory wentylacyjne o wymiarach dostosowanych do typowych kratek – 14x14 cm lub 14x27 cm. Otwory te powinny znajdować się w obu ścianach szczytowych na wysokości 30-50 cm poniżej kalenicy. Jeśli powierzchnia poddasza przekracza 100 m2, w każdej ścianie powinny być przynajmniej po dwa otwory wentylacyjne. Zasłania się je kratkami z siatką, co chroni poddasze przed zagnieżdżaniem się tam ptaków i owadów.
Kiedy wymurować ściany szczytowe na pełną wysokość?
Ściany szczytowe w kształcie trójkąta przed wykonaniem konstrukcji dachowej nie mają żadnego usztywnienia. Jeśli ściany te będą cienkie i wysokie, silny podmuch wiatru może je przewrócić. Dlatego powinny być stawiane bezpośrednio przed przystąpieniem do budowy więźby dachowej. Ostatnie skośne rzędy warto wymurować już po zamocowaniu krokwi dachowych, co znacznie ułatwia dostosowanie krawędzi ściany do linii przebiegu krokwi.
