Schody to ważny element domu. Muszą być wygodne i bezpieczne, bo korzystamy z nich przynajmniej kilka razy dziennie. Trzeba je bardzo dokładnie zaprojektować i wykonać.
Kiedy najlepiej wykonać schody na poddasze?
Schody betonowe związane są konstrukcyjnie ze stropem i podciągiem poprzez zakotwienie w nim zbrojenia i oparcie płyty schodowej. Na dole schody spoczywają na fundamencie lub podciągu na niższej kondygnacji. Schody wykonuje się po zalaniu stropu, ale muszą być z niego wyprowadzone pręty zbrojeniowe do połączenia ze zbrojeniem płyty schodowej. Murowanie ścian wyższych kondygnacji można rozpocząć wtedy, gdy świeżo wylany strop będzie miał dostateczną wytrzymałość. W tym czasie można zrobić deskowanie schodów i po uzbrojeniu ułożyć w nim mieszankę betonową. Można oczywiście przełożyć wykonanie schodów na później, stawiając w ich miejsce prowizoryczną pochylnię z nabitymi listwami przeciwpoślizgowymi. Jeśli schody będą zabiegowe, tymczasowa pochylnia może jednak okazać się zbyt stroma, co grozi upadkiem, a prowizoryczne schody zbyt pracochłonne w wykonaniu. Warto zrobić schody od razu, co rozwiąże problem komunikacji między kondygnacjami podczas dalszych robót, a niewykończoną powierzchnię – nawet w przypadku jej uszkodzenia – łatwo jest później naprawić.
Jakie schody do domów jednorodzinnych?
Mogą być dowolne, wszystko w rękach inwestora, architekta i konstruktora. Najczęściej wykonywane są schody płytowe betonowe o biegach prostych lub zabiegowe. Popularne są też policzkowe schody drewniane oraz schody kręte złożone z gotowych segmentów. Kształt i konstrukcja schodów jest zawsze określona w projekcie domu, ale czasem konieczna jest zmiana ich przebiegu, wyglądu lub konstrukcji. Wprowadzenie takich zmian wymaga bardzo dokładnego przeanalizowania całego projektu, gdyż układ schodów wpływa na wiele innych elementów domu. Konieczne jest sprawdzenie, czy nowy kształt schodów lub zmiana ich wymiarów nie spowoduje potrzeby dokonania zmian konstrukcji stropu i czy na całej długości biegu zapewniona zostanie dostateczna wysokość przejścia, na przykład pod skosami dachu. Wybierając rodzaj schodów trzeba uwzględnić wygodę poruszania się po nich, co może mieć zasadnicze znaczenie dla osób starszych. Najwygodniejsze są schody proste, ale jednocześnie zajmują najwięcej miejsca. Można je zastąpić schodami zabiegowymi, których konstrukcja pozwoli zaoszczędzić powierzchnię na obu łączonych poziomach.
Na czym polega „rozliczanie” stopni?
Schody wykonuje się na etapie stanu surowego domu, dlatego różnica poziomów parteru i piętra może być wówczas inna niż po wykończeniu podłóg. W domach jednorodzinnych wynosi ona najczęściej 280-310 cm zależnie od wysokości pomieszczeń i rodzaju stropu. Przy optymalnej wysokości stopni 17-18 cm, liczba stopni wyniesie 17-19, niezależnie od tego czy schody są zabiegowe, czy ze spocznikiem, który liczony jest jako stopień większej szerokości. Zależność między wysokością stopni a ich głębokością powinna spełniać warunek: 2 x wysokość stopnia + głębokość stopnia = 0,6-0,65 m. Głębokość stopni schodów zabiegowych i kręconych mierzy się w odległości nie większej niż 0,4 m od wewnętrznej ściany biegu. Trzeba też dokładnie ustalić, z jakich warstw i jakiej grubości będzie podłoga tych kondygnacji oraz grubość okładziny mocowanej na stopniach, aby po wykończeniu uzyskać jednakową wysokość wszystkich stopni. W stanie surowym pierwszy stopień będzie więc zawsze wyższy, a ostatni odpowiednio niższy.
Głębokość stopni i ukształtowanie biegu ma duży wpływ na to, ile miejsca zajmą schody. Długość biegu schodów zabiegowych będzie równa liczbie stopni pomnożonej przez szerokość stopnia (zwykle jest to 25-30 cm), długość schodów ze spocznikami zwiększa się dodatkowo o długość spoczników.
Jak zrobić deskowanie schodów?
Deskowanie żelbetowych schodów o biegach prostych jest łatwe do wykonania. Do jego budowy używa się desek grubości 32 mm podpartych stojakami z krawędziaków lub żerdzi co około 1 m. Deski ułożone równolegle do biegu schodów tworzą pochylnię o kącie pochylenia takim, jaki ma mieć bieg schodów. Na stojakach opiera się również poziome deskowanie spocznika. Ukształtowanie stopni uzyskuje się przez przymocowanie do ścian klatki schodowej ustawionych pionowo desek grubości przynajmniej 32 mm i szerokości odpowiadającej wysokości stopni.
Deskowanie dla schodów zabiegowych jest bardziej pracochłonne ze względu na jego skomplikowany kształt. Spodnia powierzchnia takich schodów jest krzywoliniowa i do jej ukształtowania wykorzystuje się wąskie listwy lub sklejkę wodoodporną. Deski kształtujące poszczególne stopnie schodów zabiegowych mocuje się w ten sam sposób, jak schodów prostych.
Taki sposób deskowania spodu zapewnia uzyskanie równomiernej grubości płyty schodowej oraz równą powierzchnię jej spodu. Zdarza się jednak, że niektórzy wykonawcy upraszczają sobie prace przy deskowaniu kształtując spód schodkowo. Powoduje to znaczne zróżnicowanie grubości płyty schodowej, a jednocześnie dodatkowe obciążenie nadmiarem betonu, nie mówiąc już o nieestetycznym wyglądzie spodu schodów.
Jak ułożyć zbrojenie i betonować schody?
Zbrojenie główne schodów płytowych układa się wzdłuż deskowania spodu i przewiązuje zbrojeniem poprzecznym z cieńszych prętów. Średnice prętów zbrojeniowych oraz ich rozstawienie określa projekt konstrukcyjny i nie można dowolnie tego zmieniać. Główne pręty zbrojeniowe muszą być zakotwione w podciągu stropu oraz w betonowej belce fundamentowej. Schody zwykle wykonuje się po wykonaniu stropu, dlatego przed zalaniem betonem, trzeba z niego wyprowadzić pręty zbrojenia płyty schodowej tak, by wystawały przynajmniej na 0,5 m. Zostaną one połączone na zakładkę ze zbrojeniem schodów. Pręty zbrojeniowe ułożone na deskowaniu nie mogą do niego dotykać – trzeba je ułożyć na podkładkach dystansowych z kawałków betonu lub gotowych z tworzywa sztucznego. Do zalewania schodów używa się betonu klasy B 15 lub B 20 o gęstej konsystencji. Układanie mieszanki betonowej rozpoczyna się od dołu schodów. W trakcie układania betonu należy go zagęszczać ubijając łopatą kolejne warstwy i opukując deskowanie. Po lekkim związaniu betonu powierzchnię stopni zaciera się na gładko, uzupełniając ewentualne ubytki mocną zaprawą cementową. Schody należy zabetonować jednego dnia, w przeciwnym razie powstaną pęknięcia spowodowane nierównomiernym odkształcaniem się deskowania. Schody betonowe powinny być systematycznie nawilżane przez 10-14 dni. Deskowanie podpierające można rozebrać po 3-4 tygodniach.
