Energooszczędna architektura, wentylacja i ogrzewanie

Jakie są najważniejsze wytyczne do projektowania domów energooszczędnych?

• Odpowiednia działka budowlana:

– szeroka przynajmniej na 25 m,
– z wjazdem od strony północnej lub wschodniej,
– najlepiej płaska lub z niewielkim nachyleniem w kierunku południowym,
– z wysokimi drzewami liściastymi mogącymi zacienić dom w lecie,
– o korzystnych warunkach gruntowo-wodnych,
– umożliwiająca jak najlepsze wykorzystanie naturalnych warunków na niej panujących, polegające na: uwzględnieniu nachylenia terenu i nasłonecznienia, wykorzystaniu ciepła energii słonecznej, uwzględnieniu zacienienia (rozlokowania sąsiednich budynków i wysokich drzew), siły i kierunku wiania wiatrów, itp.

• Zaprojektowanie zwartej bryły budynku, bez lukarn, wykuszy i innych elementów zwiększających powierzchnie przegród zewnętrznych.

• Zapewnienie jak najlepszej szczelności i termoizolacyjności wszystkich przegród zewnętrznych: ścian fundamentowych oraz nadziemia budynku, stopów, podłogi na gruncie, dachu, okien i drzwi.

• Zastosowanie technologii wznoszenia ścian z materiałów o dużej akumulacji ciepła (silikaty, ceramika).

• Wyeliminowanie z przegród zewnętrznych mostków termicznych.

• Zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

• Wyposażenie budynku w nowoczesną i efektywną instalację grzewczą i energooszczędne, wysoko sprawne urządzenia grzewcze, np. kocioł kondensacyjny.

• Ograniczenie przeszklenia do racjonalnych rozmiarów.

• Zachowanie buforowego układu pomieszczeń, by te, w których ma być najcieplej (pokoje mieszkalne i sypialnie), nie znalazły się w północnej części budynku, a takie, w których może lub powinno być chłodno (spiżarnie, składziki, pomieszczenia gospodarcze) – w południowej.

• Ograniczenie strat ciepła przez zastosowanie buforów takich jak ogród zimowy, przeszklona weranda czy dostawiony do budynku garaż.

• Częściowe zagłębienie budyniu w gruncie – od strony północnej, gdzie okna powinny być najmniejsze.

Bardzo ważną sprawą jest też wysoka jakość wykonawstwa, dbałości o detale i szczegóły technologiczne, poprawne zastosowanie materiałów i technologii oraz właściwe nastawienie wykonawcy. Zatrudnienie firmy posiadającej doświadczenie w realizacji energooszczędnych domów daje gwarancję racjonalnie wydanych pieniędzy na energooszczędność.

 

Oprócz ww. wytycznych dotyczących projektu i wykonawstwa warto również zastosować w domu baterie ograniczające zużycie ciepłej wody oraz energooszczędne świetlówki i urządzenia AGD.

 

Takie kompleksowe podejście do projektu, wykonawstwa i wyposażenie budynku może sprawić, że zużycie energii w takim domu będzie znacznie niższe niż w domach budowanych zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami.

Dlaczego zwarta bryła budynku jest ważna dla energooszczędności?

Energooszczędny projekt to przede wszystkim zwarta bryła budynku (fot. Archipelag, projekt Klementynka)

Chodzi o to, aby uzyskać jak najmniejszy stosunek powierzchni przegród zewnętrznych (łącznie z podłogą na gruncie) do kubatury ogrzewanej części budynku, czyli jak najmniejszą powierzchnię, przez którą będzie uciekało ciepło zużywane do ogrzewania domu.

 

Zastosowanie zwartej bryły domu w połączeniu z buforowym układem pomieszczeń może przynieść 10–15% oszczędności energii i pieniędzy. Opłaca się zatem zrezygnować z uatrakcyjniania architektury budynku podcieniami, wykuszami czy lukarnami, które zwiększają powierzchnię przegród zewnętrznych: nagrodą za poprzestanie na prostej i zwartej bryle będą niższe koszty eksploatacji domu.

Czy przegrody zewnętrzne o dobrej izolacyjności cieplnej to najważniejszy warunek energooszczędności domu?

Na pewno tak. W domu energooszczędnym wszystkie przegrody zewnętrzne, czyli nie tylko ściany i dach, ale też podłogi na gruncie powinny mieć współczynnik przenikania ciepła U . 0,25 [W/(m2•K)]. Jeśli nie zapewni się budynkowi tak dobrej termoizolacyjności, to właściwie żadne inne działania nie będą miały sensu, bo straty energii cieplnej przez przegrody zewnętrzne będą tak duże, że oszczędności wynikające z zastosowania kosztownych instalacji i urządzeń takich jak niskotemperaturowe ogrzewanie płaszczyznowe, wysoko sprawny kocioł kondensacyjny, automatyka pogodowa czy wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła nie będą satysfakcjonujące.

 

Dobre ocieplenie oznacza też wyeliminowanie z przegród mostków cieplnych. Konieczne jest zatem zachowanie ciągłości termoizolacji, a więc zrezygnowanie z balkonów o konstrukcji wspornikowej osadzonej w stropie – na rzecz konstrukcji samonośnej (dostawionej do budynku na słupach).

 

Ważne jest też, by wszystkie przegrody, a w szczególności ściany, były szczelne. Spełnienie tego warunku utrudnia stosowanie ścian murowanych tylko na spoiny poziome, dlatego lepiej zrezygnować z tego ułatwienia dla wykonawcy.

 

Ważną przegrodą wymagającą ocieplenia jest też podłoga na gruncie; jak najlepszą izolacyjność powinny mieć również szczelne okna i drzwi zewnętrzne. O wymaganiach dotyczących termoizolacyjności, jakie muszą spełniać ww. przegrody, pisaliśmy w poprzednim numerze BD.

 

Pełny artykuł w PDF: Energooszczędna architektura, wentylacja i ogrzewanie