- Czym są dachy płaskie i czy ich wykonanie jest problematyczne?
- Jakie są zalety wynikające z wykonania stropodachu?
- Jakie są wady stropodachów?
- Jakie wyróżniamy rodzaje dachów płaskich?
- Z jakich elementów składa się dach płaski?
- Jakie pokrycie możemy zastosować na dachach płaskich?
Czym są dachy płaskie i czy ich wykonanie jest problematyczne?
Dachy płaskie to przegrody, których kąt nachylenia wynosi maksymalnie 10%. Ponieważ narażone są na zastoiny wody oraz zaleganie śniegu, wymagają odpowiedniego wyprofilowania spadku oraz odprowadzenia wody opadowej i odbioru śniegu. Spadki mogą być skierowane na zewnątrz lub do wewnątrz budynku. Im są mniejsze, tym lepsze izolacje przeciwwodne należy zastosować. Deszczówka spływa szybciej przy większym spadku, mniej groźny jest też wtedy zalegający śnieg i woda, która powstaje, gdy się on rozpuszcza.
Błędy projektowe w tym przypadku na ogół polegają na przyjęciu zbyt małych obciążeń do obliczeń, co może skutkować poważnymi uszkodzeniami dachu. Błędy wykonawcze także, niestety, się zdarzają i bardziej dotyczą niewłaściwego wykonania poszczególnych warstw stropodachu.
Jeżeli dach płaski zostanie prawidłowo zaprojektowany i wykonany, to zabezpieczy budynek przed działaniem czynników atmosferycznych równie skutecznie jak dach skośny. Różnice między tymi konstrukcjami wiążą się głównie z funkcjonalnością kondygnacji pod nimi, dach spadzisty oznacza poddasze ze skosami, dach płaski - piętro z pomieszczeniami o pełnej wysokości.
Zalety wynikające z wykonania stropodachu:
- wysokość kondygnacji pod dachem - piętro o pełnej wysokości bez skosów jest wygodne w aranżacji i użytkowaniu;
- akumulacja cieplna - zazwyczaj jest to masywny element żelbetowy, mający dużą bezwładność cieplną, co powoduje, że w domu panuje stabilniejsza temperatura, niż w przypadku dachu skośnego;
- wygodna obsługa techniczna i naprawa poszycia - na dach można swobodnie wejść i bezpiecznie się po nim poruszać, by zamontować np. antenę czy wymienić pokrycie;
- łatwa nadbudowa - taki dach ułatwia dobudowę kolejnej kondygnacji, jeśli taka możliwość zostanie uwzględniona projektowo pod względem konstrukcyjnym;
- powierzchnia do wykorzystania, np. jako taras - dach płaski może być użytkowany, jeśli się to weźmie pod uwagę w projekcie architektonicznym;
- powierzchnia biologicznie czynna - w przypadku tzw. dachu zielonego jego powierzchnię można doliczyć do powierzchni biologicznie czynnej, co jest szczególnie istotne na małych działkach.
Wady stropodachów
Za minus można uznać to, że niewielkie nachylenie dachu może wymagać zastosowania dodatkowych rozwiązań, np. zapobiegających zaleganiu śniegu, powstawaniu worków śnieżnych, tworzenia się oblodzenia.
Pozostałe wady dachów płaskich wynikają zwykle z błędów projektowych i wykonawczych. O ile w dachach skośnych wiadomo od dziesięcioleci, jak wykonuje się poszczególne ich warstwy, to w przypadku stropodachów jest to wciąż uważane za skomplikowane. Usterki zdarzają się dość często, bo w takim dachu jest więcej trudnych miejsc - ściany attykowe, usytuowanie lejów odpływowych itd.
Rodzaje stropodachów
W zależności od układu warstw wyróżnia się następujące rodzaje dachów płaskich:
- pełne niewentylowane;
- odwrócone;
- wentylowane.
Stropodach pełny niewentylowany to dach, w którym wszystkie warstwy wykonane są bez żadnych pustek, każda przylega do poprzedniej. To najpopularniejszy wariant. Pokrycie stanowi tu główną hydroizolację i zabezpiecza kolejne warstwy przed działaniem wilgoci. Poszczególne warstwy od góry to: wylewka, termoizolacja (polistyren XPS, styropian np. dach/podłoga, wełna mineralna, twarde płyty z pianki poliuretanowej pokryte z jednej strony papą, z drugiej paroizolacją), dodatkowa hydroizolacja, warstwa konstrukcyjna. Potrzebny spadek kształtuje się przez wylanie (na paroizolacji) warstwy z betonu, ewentualnie układając na podsypce piaskowej bądź keramzytowej płytę żelbetową lub też kształtując ją za pomocą termoizolacji.
Stropodach odwrócony ma odwrotny układ warstw w stosunku do klasycznego, opisanego wyżej. Na części konstrukcyjnej układa się hydroizolację właściwą, na niej ocieplenie z płyt z polistyrenu ekstrudowanego XPS i geowłókninę, a na samym wierzchu warstwę dociskową, np. z kamieni średniej frakcji. Woda opadowa odbierana jest przez system odwadniający znad ocieplenia i spod niego. Dach odwrócony można też wykonać jako dach zielony.
Stropodach wentylowany oznacza przygotowanie na płycie dachu warstwy z pustką powietrzną, która jest wentylowana. Pustkę można utworzyć na kilka sposobów - jako dodatkową konstrukcję drewnianą z niewysokich podwalin; z lekkich elementów żelbetowych, z desek, płyt OSB, mfp lub ze sklejki albo nawet z blachy.
Przestrzeń wentylowana stanowi bufor dachu płaskiego i ma niwelować wpływ niskiej i wysokiej temperatury, działającej na jego pokrycie. Jest też strefą, w której wykrapla się woda. Wentylowanie przestrzeni ma między innymi służyć odprowadzeniu jej przez otwory wentylacyjne w ściankach attykowych, połączone z rurami spustowymi. Trzeba pamiętać o zabezpieczeniu tych otworów siatką, która uniemożliwi ptakom i gryzoniom dostanie się na poddasze.
Stropodachy wentylowane obecnie są rzadko wykonywane.
Z jakich elementów składa się dach płaski?
Na dach płaski składa się wiele warstw, z których każda pełni ściśle określoną rolę.
Wśród nich wyróżnia się następujące elementy funkcyjne:
- konstrukcja - zazwyczaj płyta żelbetowa, w zasadzie taka sama jak strop, z tym że zaprojektowana na obciążenie śniegiem, wiatrem, warstwami stropodachu oraz technologicznymi;
- hydroizolacja - na ogół z papy, powinna być trwała i skutecznie chronić budynek przed opadami atmosferycznymi;
- warstwa spadkowa - wykonana z termoizolacji lub z warstwy dociskowej; jest po to, by nadać połaci odpowiedni spadek, żeby spływająca woda była kierowana do lejów odpływowych;
- warstwa dociskowa - np. ze żwiru, ma za zadanie zabezpieczać warstwy dachu przed podniesieniem przez wiatr (na dach działa również ssanie wiatru);
- termoizolacja - ze styropianu albo wełny (20–30 cm) decyduje o komforcie cieplnym w pomieszczeniach bezpośrednio pod dachem, od niej zależy to, czy dach będzie się przegrzewał i czy nie będzie powodował za dużych strat ciepła;
- pokrycie - najczęściej papa, blacha płaska lub dach zielony.
Istotnymi elementami dachu płaskiego są również leje odpływowe i obróbki blacharskie. Jeśli dach jest bezokapowy, czyli z attyką wykonaną na obrzeżu, to niezbędne są leje odpływowe, które skutecznie odbiorą wodę spływającą z jego powierzchni. Attyka, czyli niska ściana wokół stropodachu, powinna być właściwie ocieplona i obrobiona obróbkami blacharskimi, zabezpieczającymi ściany przed opadami.
Rodzaje pokryć dachów płaskich
Stropodach wpływa na estetykę budynku jedynie w kontekście bryły, bo jego pokrycie z pozycji przechodnia jest niewidoczne. Pokrycie dachu płaskiego musi być przede wszystkim szczelne, trwałe i odporne na działania promieni słonecznych, wysokiej i niskiej temperatury oraz zaleganie śniegu. Czasami takie dachy stanowią powierzchnię użytkową, więc dodatkowe wymagania mogą dotyczyć zakresu ich wykorzystania - i w tym przypadku ważna jest też estetyka. Materiał powinien umożliwiać uzyskanie ciągłości pokrycia na styku stropodach-attyka. Jeśli dach płaski ma okapy, to można zastosować pokrycie z blachy, czyli np. blachodachówkę.
Trzeba też pamiętać, że zaplanowanie na stropodachu nasadzeń kwalifikuje go do doliczenia powierzchni biologicznie czynnej. Prawo stanowi, że 50% powierzchni dachu zielonego może być uznane za powierzchnię biologicznie czynną. To czasami zabieg konieczny, by dany dom móc wybudować zgodnie z MPZP lub warunkami zabudowy.
W zależności od założonego sposobu użytkowania dachu płaskiego stosuje się następujące rodzaje materiałów:
- papy i membrany, blachę płaską, blachodachówkę;
- kamienie;
- rośliny (dach zielony).
W Polsce rzadko powierzchnię stropodachu wykańcza się jak balkony i tarasy, co jest bardzo popularne w krajach o cieplejszym klimacie (południe Europy).
Redaktor: Tomasz Rybarczyk
Dodaj komentarz