13 błędów popełnianych podczas murowania ścian

Wszystkie technologie wznoszenia ścian z elementów drobnowymiarowych oparte są na zasadach tradycyjnego budowania murów. Główne zalecenia przemurowania obowiązują i dla technologii znanych od lat, i tych nowych. Zmiany natomiast dotyczą np. innego sposobu nakładania zaprawy czy braku spoin pionowych. Najczęstszymi przyczynami błędów jest rutyna i bagatelizowanie przez murarzy podstawowych zaleceń wykonawczych oraz brak wiedzy i doświadczenia.

1) Braki w projekcie

Pomimo tego, że ściany zajmują sporą część budynku, to nie zawsze uwzględnia się je w obliczeniach konstrukcyjnych. Najczęściej sprawdza się je jedynie pod kątem fizyki budowli. Niekiedy projektanci, aby uniknąć konieczności liczenia nośności ścian, decydują się tylko na materiały o wysokiej nośności, co może być nieracjonalnym wyborem.

Jak powinno być? Nie trzeba kontrolować wszystkich ścian w projekcie. Warto natomiast zweryfikować fragmenty ścian najbardziej obciążone, np. miejsca z filarami.

Stropy, ze względu na swą specyfikę, wymagają sprawdzania ich konstrukcji. Grubość ma bowiem wpływ na ich ugięcie, a zbrojenie - na nośność.

2) Nieuwzględnienie ograniczeń wykonawczych

Błąd ten nie dotyczy ścian murowanych w tradycyjny sposób, z elementów drobnowymiarowych, które można stosować wszędzie i bez ograniczeń. Odnosi się on do ścian z prefabrykatów żelbetowych, a także prefabrykowanych stropów, gdzie trzeba ocenić możliwość dojazdu samochodów dostawczych i dźwigu oraz montaż tak dużych elementów. Należy uwzględnić gabaryty, masę i zasięg działania dźwigu.

3) Brak odpowiednich narzędzi do murowania

Podstawowym zaleceniem jest to, że do konkretnych robót należy używać właściwych narzędzi. Przy stawianiu murów z nowoczesnych elementów murowych posługiwanie się kielnią i młotkiem murarskim nie jest wystarczające, a nawet czasami wręcz niewskazane. Wprowadzenie nowych rozwiązań w postaci bloczków i pustaków o wysokiej dokładności spowodowało, że sposób wykonawstwa się zmienił.

Coraz częściej stosuje się murarskie zaprawy do cienkich spoin, które wymagają odpowiednich kielni. Posługiwanie się np. grzebieniami do glazury jest błędem. Nie sposób nałożyć za ich pomocą zalecanej ilości zaprawy, by równomiernie pokrywała całą powierzchnię warstwy elementów murowych. Użycie młotka murarskiego do betonu komórkowego lub pustaków ceramicznych je uszkodzi. Dlatego wskazane jest używanie młotka z gumowym obuchem. To tylko niektóre przykłady, pokazujące istotną rolę stosowania narzędzi systemowych. Wykonawcy powinni wiedzieć, że są one po to, by budowało się łatwiej i sprawniej.

Szczególnie nowe technologie wymagają wiedzy i stosowania odpowiednich narzędzi. (fot. Izodom 2000 Polska)

Użycie niewłaściwych narzędzi - zastosowano młotek murarski zamiast z gumowym obuchem.

Może cię zainteresować

Jak murować z pustaków keramzytobetonowych? Które stropy są najsztywniejsze i najmniej się uginają? Jak obliczyć ilość pustaków na dom? Jak budować ściany z elementów keramzytobetonowych? Profesjonalny system renowacyjny do usuwania wilgoci i pleśni z Twojego domu 10 rzeczy, które musisz wiedzieć o stropach Wapno hydratyzowane - uniwersalny materiał wiążący w budownictwie Technologia IZODOM2000 - koniec z zamartwianiem się o wysokie rachunki za ogrzewanie Ekspresowa budowa ścian konstrukcyjnych z Ytong Panel SWE Cichy dom - izolacja akustyczna stropów Z czego wybudować zdrowy dom w krótkim czasie i bez wilgoci technologicznej? Stropy filigranowe - czy warto wykonać z nich strop?

Zobacz więcej Zwiń

4) Elementy murowe wmurowane w niewłaściwym kierunku

Wszystkie materiały murowe powinno się murować we wskazany przez producenta sposób. Zasada ta szczególnie dotyczy niejednorodnych materiałów murowych, które mają zróżnicowaną budowę geometryczną z drążeniami, np. pustaki z ceramiki poryzowanej. Pustaki mają różne właściwości, takie jak izolacyjność cieplna i akustyczna, wytrzymałość na ściskanie. To tylko niektóre parametry, na które ma wpływ ustawienie i wmurowanie takiego elementu w murze. Nie można więc ich kłaść poprzecznie ani na boku.

Pustaki wmurowane w niewłaściwym kierunku.

5) Błędy przy wykonywaniu szalunków

Ściany murowane niekiedy wymagają wzmocnień w postaci żelbetowych trzpieni albo wieńców pośrednich. Są to elementy wylewane w szalunkach drewnianych, które osadza się na wcześniej wymurowanych fragmentach ścian.

Najczęściej wykonywane stropy żelbetowe także formuje się w szalunkach. Od poprawności ich ułożenia zależy bezpieczeństwo prowadzonych prac oraz jakość wykonania stropów.

Zarówno w przypadku elementów żelbetowych w ścianach jak i stropów trzeba wziąć pod uwagę to, że mieszanka betonowa jest bardzo ciężka (2400 kg/m3). Jeżeli szalunki są źle wykonane, to beton może je zniekształcić lub nawet uszkodzić, co - w ekstremalnym przypadku - może doprowadzić do katastrofy budowlanej. Dlatego tak istotne jest poprawne skręcenie szalunków i wsparcie ich na tyle gęsto i skutecznie, żeby było to bezpieczne i by mieszanka betonowa nie spowodowała ich odkształcenia.

Zabrudzone szalunki to częsty błąd.

6) Użycie zaprawy do cienkich spoin do wyrównania ściany w trakcie murowania

Zaprawa murarska do cienkich służy do sklejania elementów murowych, a nie do wyrównywania nierówności ściany podczas jej murowania. Przeznaczona jest do elementów o wysokiej dokładności wymiarowej. Zaprawa taka powinna być nakładana w warstwie o grubości od 0,5 do 3 mm. Przy tego typu materiale istotne jest wypoziomowanie pierwszej warstwy muru. Jeśli kolejne warstwy będą murowane także na cienkie spoiny, każda kolejna na pewno będzie wypoziomowana. O ile w przypadku pustaków ceramicznych albo wyrobów silikatowych nie ma możliwości dokonania drobnych korekt, to w przypadku betonu komórkowego drobne nierówności można zniwelować za pomocą pacy do szlifowania, przeszlifowując każdą wcześniej wymurowaną warstwę.

Błędne użycie zaprawy do cienkich spoin zamiast tradycyjnej zaprawy. Cienka spoina nie zniwelowała nierówności przy murowaniu ściany z betonu komórkowego i silikatów.

7) Niewłaściwe przewiązanie elementów murowych

Mur jest kompozytem składającym się z elementów związanych ze sobą za pomocą zaprawy. Niezbędne jest poprawne przewiązanie bloczków i pustaków.

Długość przewiązania, czyli wzajemne przesunięcie spoin pionowych jest uzależnione od wysokości elementów murowanych:

• gdy wysokość elementu ≤ 25 cm - zakład ≥ 0,4 jego wysokości lub 4 cm;
• gdy wysokość elementu > 25 cm - zakład ≥ 0,2 jego wysokości lub 10 cm.

W obu przypadkach decyduje wartość większa.

Niewłaściwe murowanie źle dobranych elementów murowych.

Zbyt mała długość przewiązania...

...i właściwa TERMALICA (BRUK-BET).

8) Niewypełnienie zaprawą spoin pionowych w miejscach, które powinny być wypełnione

Oprócz tego, że elementy murowe mają być właściwie przewiązanie, muszą być też prawidłowo połączone zaprawą. Spoiny w murze powinno się dokładnie wypełnić zaprawą. Jeżeli elementy murowe mają powierzchnie boczne profilowane na pióra i wpusty, czyli się wzajemnie zazębiają, spoin się nie wypełnia. We wszystkich miejscach, w których takiego połączenia nie ma - np. tak, gdzie elementy trzeba dociąć - zaprawa musi zostać nałożona. Ponadto niewłaściwe jest wypełnianie szczelin pianką montażową. Taki zabieg powoduje jedynie uszczelnienie szczeliny, a nie zapewnia związania elementów murowych.

Brak zaprawy w spoinach pionowych.

Brak zaprawy w spoinach poziomych.

Brak zaprawy w spoinie pionowej jest wykonany prawidłowo, ale miejsce, gdzie nie ma połączenia na pióra i wpusty powinno być wypełnione zaprawą.

Wypełnienie spoin pionowych pianką poliuretanową jest błędem.

9) Niewłaściwe połączenie ścian

Ściany powinny się łączyć ze sobą we właściwy sposób. Konstrukcyjne muszą być ze sobą przewiązane. Jeśli chodzi o połączenie ściany działowej ze ścianą nośną, to najwygodniej je połączyć za pomocą metalowych łączników do ścian działowych. Wtedy łączniki powinno się umieścić nie rzadziej niż w co trzeciej warstwie bloczków. Co prawda takie ściany można tradycyjnie przewiązać, ale jest to kłopotliwe, szczególne w kontekście późniejszych ewentualnych zmian ich usytuowania. Niedozwolone jest łączenie ścian na tzw. doklejkę i bez łączników, ponieważ nie spełnia ono swojego zdania, poza tym w miejscu sklejenia zawsze po pewnym czasie pojawiają się rysy.

Prawidłowe przemurowanie ściany zewnętrznej jednowarstwowej z wewnętrzną nośną.

10) Brak odpowiednich wzmocnień ścian

Niezależnie od zastosowanego materiału - betonu komórkowego, ceramiki, silikatów, pustaków keramzytobetonowych czy innych elementów murowych w ścianach są miejsca, które powinno się wzmocnić. Dotyczy to na przykład stref podokiennych, gdzie występuje układ naprężeń rozciągających, który skutkuje powstaniem rys pionowych pod oknem. Dotyczy to w szczególności murów bez wypełnionych spoin pionowych. Brak wzmocnienia ścian w postaci specjalnego zbrojenia spowoduje większe prawdopodobieństwo powstania takich właśnie rys. Dlatego te miejsca należy wzmocnić i zabezpieczyć za pomocą zbrojenia w postaci płaskich kratowniczek, tzw. zbrojenie Murfor. Przy tym zbrojenie to powinno mieć odpowiednią długość zakotwienia, czyli wychodzić minimum 50 cm poza krawędź otworu.

Brak zbrojenia w strefie podokiennej spowodowało powstanie pionowej rysy.

Brak przewiązania pustaków wokół pomniejszonego otworu okiennego.

11) Za krótkie podparcie nadproży

W ścianach niezbędne są nadproża. Najczęściej są to elementy prefabrykowane zbrojone żelbetowe, z betonu komórkowego lub betonowe sprężone. Belki te, oparte na ścianach, muszą mieć zapewnioną odpowiednią długość podparcia. Zbyt krótkie może spowodować powstanie rys. Minimalne długości podparcia podawane są przez producentów prefabrykowanych nadproży.

Zbyt mała długość podparcia nadproża.

12) Zbyt głębokie bruzdy w ścianach

Na ścianach prowadzi się różnego rodzaju instalacje - ukryte w grubej warstwie tynku albo w wykutych bruzdach. Przy ich wycinaniu należy uważać, by nie pogarszały stateczności ściany. Bruzdy nie mogą być głębsze i szersze niż wartość dopuszczalna w normie murowej (Eurokod 6). Zbyt duże wycięcia osłabiają bowiem ścianę i mogą powodować jej pękanie podczas eksploatacji budynku. Bruzdy nie powinny również przechodzić przez nadproża lub inne elementy konstrukcyjne wbudowane w ścianę ani być wykonywane w zbrojonych elementach konstrukcji murowych, jeśli nie zostały one w tych obszarach uwzględnione przez projektanta.

Wnęki i bruzdy powinny mieć maksymalne wymiary zgodnie z normą.

Przykładowe wymiary bruzd i wnęk pionowych wykonywanych podczas wznoszenia ścian i w gotowym murze

13) Brak dylatacji pomiędzy ścianą działową a stropem

Ściany działowe nie powinny przejmować obciążeń ze stropów, belek i innych elementów konstrukcyjnych. Muszą więc być od nich oddylatowane (czyli oddzielone) w taki sposób, by uginający się stop ich nie dociążał. W tym celu pomiędzy ścianą działową a stropem tworzy się szczelinę dylatacyjną, wypełnioną materiałem trwale plastycznym. Może to być specjalna piana poliuretanowa lub sprężysta wełna mineralna. Wypełnienie szczeliny pod sufitem elementami murowymi lub zaprawą jest błędem. Niekiedy wykonawcy tak właśnie robią. Napracują się by wypełnić szczelinę dociętymi elementami murowymi - a to jest błąd.

Zobacz, jak docinać pustaki ceramiczne

tekst i zdjęcia Tomasz Rybarczyk