Kołki, wkręty, kotwy i śruby - rodzaje zamocowań

Najłatwiej kupuje się łączniki kompletne (np. wkręty z kołkami), ale można też kompletować je z oddzielnie kupowanych elementów (np. oddzielnie kołek i oddzielnie wkręt), a wtedy zamiast zwykłego wkrętu możemy zamocować wkręcany haczyk, oczko bądź wkręt z łbem ozdobnym. Przy doborze zamocowania najpierw ustala się rodzaj, średnicę i długość kołka, a do niego dobiera się odpowiedni wkręt.

Zamocowania o podobnym przeznaczeniu mogą mieć różną budowę. Średnica śrub i wkrętów powinna być dostosowana do średnicy kołka. Ponadto muszą być one o 5 mm dłuższe od kołka. Dobierając długość śrub i wkrętów trzeba też oczywiście uwzględnić grubość mocowanego elementu.

A oto najczęściej stosowane rodzaje zamocowań:

Kołki standardowe

Mocują na skutek rozparcia rozciętych ścianek kołka podczas dokręcania. Można je stosować do zamocowań mało obciążonych, niemal we wszystkich rodzajach podłoży. Większe obciążenia mogą przenosić w materiałach pełnych, o zwartej strukturze. Wygodną w użyciu odmianą kołków standardowych są kołki do tzw. szybkiego montażu.

Może cię zainteresować

Jak odnowić stare ściany mieszkania w kamienicy? Sekrety mistrzowskiej renowacji Jak uzyskać idealnie gładką ścianę lub sufit? Jaki jest możliwy rozstaw profili w suficie podwieszanym? Jak tynkować ścianę, a jak sufit? Krok po kroku Samodzielne wygładzanie ścian w domu krok po kroku Sucha zabudowa w łazience - jak nie popełnić błędów budowlanych? Tynkowanie latem i zimą tynkiem gipsowym Alfa Dolina Nidy Jak kłaść panele winylowe na ścianę? Lampa MONO - łatwy montaż nawet w cienkich płytach g-k Jak wzmocnić naroża ścian i uniknąć ich uszkodzenia w trakcie użytkowania mieszkania? Jak szpachlować płyty gipsowo-kartonowe ze spłaszczoną krawędzią? Tynk hybrydowy maszynowy - gipsowy czy cementowy? Czy wybór jest konieczny?

Zobacz więcej Zwiń

Umożliwiają one mocowanie przelotowe (część koszulki kołka przechodzi przez mocowany materiał), a zamiast wkrętu wbija się gwintowany gwóźdź. Doskonale nadają się do zamocowań wielootworowych, gdy otwory na kołki wierci się w podłożu np. przez listwę do szafek kuchennych czy ramę okienną.

Kołki standardowe o rozciętych ściankach (fot. Fischerpolska)

Kołki standardowe do tzw. szybkiego montażu z gwoździem zamiast wkręta (krzyżakowa końcówka wkręta ułatwia ewentualny demontaż) (fot. Fischerpolska)

Kołki uniwersalne

Zmodyfikowana wersja kołków tradycyjnych, przeznaczona do mocowania w elementach pełnych i drobnootworowych. Wkręt mocujący nie tylko powoduje rozparcie, ale również spęcznienie kołka podczas dokręcania, tworząc "garby" kotwiące na ściankach między pustymi przestrzeniami. Podczas dokręcania należy zwrócić uwagę na to, czy kołek się nie obraca - zastosowanie zbyt grubego wkręta lub ścięcie skrzydełek blokujących uniemożliwi wykonanie prawidłowego zamocowania.

Kołki uniwersalne: z wkrętem i z haczykami (fot. Benox)

Kołek uniwersalny rozpierający się w podłożu na cztery strony (fot. Fischerpolska)

Kołki do miękkich materiałów

Zawieszanie ciężkich przedmiotów (np. szafek kuchennych) w ścianach z lekkich odmian wymaga użycia specjalnych kołków, osadzanych przez wkręcenie w otwór o mniejszej średnicy. Z kołkiem współpracują śruby z gwintem metrycznym. Do zawieszania lekkich przedmiotów w styropianie służą kołki ślimakowe wkręcane bez wstępnego nawiercania otworu.

Kołki do miękkich materiałów: metalowy (po lewej) - do zamocowań w lekkich odmianach betonu komórkowego, oraz ślimakowy (po prawej) - wykonanie zamocowania w styropianie za pomocą takiego kołka nie wymaga wstępnego nawiercania otworu (fot. Fischerpolska)

Zamocowania w pustych przestrzeniach

Zamocowania takie wymagają utworzenia tzw. grzybka oporowego po wewnętrznej stronie przegrody. Znaczne obciążenia zamocowań, np. w płytach gipsowo-kartonowych, mogą przenosić kołki typu molly, których dokręcanie powoduje spęcznienie naciętej tulei metalowej i utworzenie mocnego gniazda osadczego. Kołki te wymagają wstępnego zaciśnięcia przy użyciu specjalnych szczypiec.

Uwaga! Długość nierozciętej tulei kołka powinna odpowiadać grubości ścianki podłoża.

Kołek typu molly (po lewej) do zamocowań w materiałach z pustymi przestrzeniami: płytach g-k, wiórowych czy cegle dziurawce oraz szczypce (po prawej) używane do jego zaciśnięcia (fot. Koelner)

Do zawieszenia lekkich przedmiotów w płytach g-k można też użyć kołków ślimakowych osadzanych za pomocą specjalnego wiertła. W celu zawieszenia na przykład żyrandola w podłożu z płyt g-k stosuje się kotwy skrzydełkowe. Ich zamocowanie wymaga wywiercenia otworu o dość dużej średnicy.

Kotwy chemiczne

Stosowane są w przypadku bardzo dużych obciążeń, w podłożach pełnych i drobnootworowych. Podczas mocowania kotwami chemicznymi nie występują siły rozpierające, co ma istotne znacznie przy gęstym rozmieszczeniu otworów i przy wykonywaniu mocowania w pobliżu krawędzi. Element mocujący - specjalnie ukształtowana kotew, jest wklejany w wywiercony otwór.

Zestaw do montażu zawiera kotew z gwintem, szklaną ampułkę z żywicą, utwardzaczem i kruszywem oraz tuleję dziurkowaną używaną w przypadku podłoży drobnootworowych. Montaż polega na wstawieniu ampułki i ewentualnie tulei siatkowej w wywiercony otwór (nie może być on zbyt głęboki i należy go dokładnie oczyścić z pyłu), a następnie wbiciu kotwy.

Wbicie kotwy powoduje rozbicie ampułki i uaktywnienie reakcji chemicznej twardnienia kleju (czas twardnienia zależy od temperatury otoczenia i wynosi od kilku do kilkudziesięciu minut). Przy mocowaniach sufitowych należy dodatkowo użyć kapturka ochronnego zapobiegającego wyciekaniu żywicy z otworu.

W przypadku dużej liczby otworów do wklejania kotew można użyć specjalnego pistoletu wprowadzającego żywicę.

Sposób umieszczenia kotwy chemicznej w podłożu drobnootworowym (fot. Koelner)

Redakcja BudujemyDom
fot. otwierająca: fischerpolska